Vannacht zijn we bij de Kanaries. We varen tussen Fuerteventura en Gran Canaria door. Als alles normaal loopt zijn we maandag op Gibraltar. De snelheid valt zwaar tegen, het zal dan wel 's avonds laat worden en als we echt pech hebben wordt het dinsdag vroeg. Stroom en wind op de kop, dat houdt tegen. We wisten dat van te voren, maar het is een beetje meer dan we verwachtten.
Ik had de matrozen al aan dek gestuurd om te bikken en te schilderen, maar er was net even teveel buiswater. Dan maar ergens anders, waar de druppeltjes niet komen. Dat was in de achterkuil, de ruimte tussen het luikhoofd en de opbouw. De boel was net kaal, en toen moest de deerde machinist zo nodig de noodbrandbluspomp testen. Dat hoort bij de zaterdagse werkzaamheden op vrijdag. Zo hier en daar lekt er een afsluitertje, ik weet dan ook niet of de jongens het droog gehouden hebben. De derde zet normaal overboord afsluiters in de ankerkluizen open, maar er komt hoe dan ook wel druk op het systeem. Dat is de bedoeling, anders is het geen goede test. Het is anders wel fijner als dat na vijven of anders morgen kan gebeuren. De derde is echter een Filipijn, en die moeten hun schema vasthouden anders raken ze in de war. Niet elke Filipijn is natuurlijk een blind paard, maar het percentage ligt wel wat hoger dan bij Europeanen of Russen.
Leerling is bezig met zijn taak over de beladingscomputer. Dat is een gewone computer waar speciale software op draait. Het is gewoon Windows spul, ik heb het ook op m'n laptoppie staan. Het is een algemeen stabiliteitsprogramma, dat specifiek is uitgerust met de hydrostatische gegevens van het schip. De programmeur is alleen een eigenwijze drol die de boel net even anders heeft ingericht dan de Microsoft conventies voorschrijven. Dus die handige shortcuts die je normaal gebruikt werken net even anders dan je gewend bent. Je moet echt wennen, maar dan is het best een goed programma.
Het werkt niet via de hydrostatische tabellen zoals we met het handje gebruiken, maar via de Bonjean krommes ofte wel de krommen van spantoppervlaktes. Die krommen zijn door ene mijnheer Bonjean ontwikkeld vandaar dat ze zo ook wel heten. Zal wel een Fransoos geweest zijn.
De stabiliteit van een schip is een functie van de vorm van de waterlijn. Daarvan is het volume één gedeelte, het andere gedeelte is het oppervlak van de waterlijn. Zaag een schip door ter hoogte van de waterlijn, dat vlak is heel belangrijk voorde stabiliteit. Beide waardes zijn via de Bonjean krommes te berekenen. Voor een computer is een wiskundige beschrijving van de vorm van het onderwaterschip natuurlijk het mooiste, helaas heeft een schip geen geometrische vorm. Er kan zelfs geen wiskundige benadering worden gemaakt.
Om wel een werkbaar model te krijgen gebruik je die krommes. In wezen zijn het niets anders dan plakjes schip, die op vaste afstanden liggen. Uit de breedte ter hoogte van de waterlijn kan het oppervlak van de waterlijn gefigelierd worden. uit de krommes zelf haal je de vorm van het onderwaterschip. Dat gaat via de zogeheten regel van Simpson. Daarmee is het oppervlak onder een willekeurige kromme te berekenen. Net als dat je met een integraal doet op een wiskundige kromme. Je neemt de hoogte boven de kromme op een vast aantal punten, je laat de formule er op los en voilà. Hoe meer punten, ordinaten volgens mijnheer Simpson, hoe nauwkeuriger. Je kunt indien nodig ook halve of kwarts ordinaten gebruiken, dan moet de formule een ietsje aangepast worden.
Het programma werkt op die manier met de echte waterlijn van het schip onder alle omstandigheden. De gewone hydrostatische tabellen gaan alleen uit van een intact schip zolang de kim niet uit het water komt, of het dek niet onder water. Dan veranderd de waterlijn enorm, met desastreuze gevolgen voor de stabiliteit. Als je dat ook in tabellen zou willen vangen moet je een half ruim reserveren voor alle boekwerken. Dat is een beetje onpraktisch.
Voor normale doeleinden zijn die hydrostatische tabellen best bruikbaar, het gebruik van de Bonjeans is alleen veel veelzijdiger en, als het goed gebeurd, ook nauwkeuriger. Er zit alleen een gigantische hoeveelheid rekenwerk aan vast, en dat is alleen praktisch met een computer.
Vroeger op school hebben ze me alleen verteld hoe het werkt, en nooit laten uitrekenen. Anders was ik waarschijnlijk nu nog bezig geweest.
